نشست مدیران روابط‌عمومی دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری سراسر کشور، به‌مناسبت گرامیداشت روز جهانی ارتباطات و هفته ملی روابط برگزار شد.
در این این نشست که به‌صورت مجازی و با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و جمعی از مدیران روابط عمومی دانشگاه‌های کشور ازجمله دکتر جواد تشخوریان، مدیر حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه شیراز ترتیب یافت، دکتر غلامی گفت: روابط‌عمومی گوش و زبان دستگاه است؛ هم می‌شنود و هم بیان می‌کند، درواقع این گوش و زبان، شنیدن و بیان کردن، از دو طرف بین دستگاه و عامه جامعه و بالعکس می‌تواند باشد. بنابراین در یک دستگاه و سازمان به جایگاه روابط عمومی به‌عنوان گوش و زبان دستگاه باید توجه داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه چقدر در حوزه روابط عمومی آموزش عالی ظرفیت ایجاد کردیم و چقدر از ظرفیت‌های موجود استفاده می‌کنیم، گفت: روابط‌عمومی‌ها در ایران، دیر به روابط‌عمومی واقعی تبدیل شدند. بیشتر واحد تبلیغات بودند و شکل‌گیری روابط‌عمومی بسیار سخت و دیر اتفاق افتاده است؛ اما امروز باید به دور از فضای سنتی گذشته، با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین، کارآمدی وتاثیرگذاری خود را اثبات کنند.
وزیر علوم ادامه داد: سلایق مدیریتی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی نباید در جایگاه روابط‌عمومی اثرگذار باشد. همچنان در حوزه روابط‌عمومی نیاز به تحول داریم براساس آنچه در دنیا اتفاق افتاده است و آنچه در کشور اتفاق افتاده است و مهم‌تر از آن، دانش و تجربه‌ای است که در این رابطه انباشته شده است.
وی با اشاره به انتظاراتی که از روابط عمومی دارد، گفت: روابط عمومی باید نقاط قوت دستگاه و سازمان متبوع خود را به بهترین نحو بیان کند.
وزیر علوم اظهار داشت: اگر قرار است تحولی در روابط عمومی‌ها ایجاد شود؛ ۱. باید در مراکز علمی و دانشگاهی ما که علم و تخصص و دانش در آنجا است نشست‌های علمی این چنین را در سراسر کشور با محوریت تحول در روابط عمومی به برکت فضای مجازی برگزار کرد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد: وبسایت هر دانشگاه، پژوهشگاه و مرکز علمی یا فناوری، پنجره و تابلو معرفی آن مجموعه به بیرون است که باید محتوای آن توسط روابط عمومی و با حساسیت مورد پیگیری قرار بگیرد. غفلت از محتوای وبسایت به هر دلیلی، یک ابزار بزرگ و مهم را از دست دانشگاه خارج می‌کند.
دکتر غلامی در ادامه به واکاوی بحث مخاطبپژوهی در روابط عمومی پرداخت و گفت: آشنایی به زبان جامعه و مخاطب بسیار مهم است. باید آشنا باشیم که به چه زبانی با مخاطب بیرونی صحبت کنیم. باید هشیار باشیم که در اطراف خانواده آموزش عالی چه می‌گذرد و چگونه باید واکنش نشان دهیم؟ باید زبان مخاطبانمان را بلد باشیم و به همان زبان به آنها پاسخ دهیم.
وی در پایان سخنان خود گفت: برگزاری کارگاه‌های آموزشی مستمر برای کارکنان روابط عمومی موجب رشد و شکوفایی استعدادهای آنان خواهد شد. نوآروی، خلاقیت و توجه به فناوری‌های روز و آیندهپژوهی و پیش‌بینی تحولات آینده نکاتی است که روابط عمومی‌ها باید مورد توجه قرار دهند.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل کارگروه آیندهپژوهی را که پیش از این به دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی ابلاغ کرده است، مورد تاکید قرار داد و همچنین از روابط‌عمومی‌ها خواست که در این راستا با بخش روابط بین‌الملل همکاری تنگاتنگ و نزدیکی داشته باشند.
دکتر ندا شفیعی، سرپرست روابط عمومی وزارت عتف نیز با اشاره به اهمیت و نقش و جایگاه روابط عمومی در بهبود وضعیت سازمان‌ها گفت: روابط عمومی، نقشی بسیار مؤثری در ایجاد تعامل بین مجموعه‌ای و برون سازمانی دارد و مسئول روابط عمومی در هر دستگاه و سازمان یا نهادی، باید واجد یک سری خصوصیات و روش‌های کارآمد در اداره امور و انجام وظایف شغلی باشد تا بتواند مایه پیشرفت و تعالی کاری در ادارات و سازمان‌ها را فراهم کند.
برنامه‌محوری، تخصص‌گرایی و روحیه جهادی؛ لازمه تحقق گفتمان تحول در روابط عمومی
وی افزود: روابط عمومی امروز بسیار پیچیده‌تر از روابط عمومی‌های دوره‌های گذشته است و تحولات فراگیر دنیای معاصر، مسئولیت‌های بیشتری را متوجه مسئولان روابط عمومی می‌کند. اگر بخواهیم روابط عمومی در حد مطلوب و متناسب با شرایط جامعه نقش‌آفرینی کند بایستی به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که در درجه نخست در هر سازمانی، نسبت به تثبیت و تقویت جایگاه روابط عمومی اقدام شود.
دکتر شفیعی ادامه داد: برای رسیدن به شرایط مطلوب باید بدانیم در حال حاضر در چه جایگاهی قرار داریم؟ یعنی تحلیل موقعیت کنونی داشته باشیم. به چه جایگاهی می خواهیم برسیم؟ یعنی هدف را تعیین کنیم و اینکه چگونه می توانیم به جایگاه مورد نظر برسیم؟ یعنی راهبرد ها و تاکتیک ها را مشخص کنیم.
سرپرست اداره‌کل روابط عمومی وزارت علوم به چالش‌های پیش روی روابط عمومی‌ها نیز اشاره‌ای کرد و گفت: نبود ردیف اعتباری مستقل و بودجه مشخص برای برنامه‌های روابط عمومی؛ عدم تخصص‌گرایی درروابط عمومی و کمبود نیروی کارشناس خبره و متخصص، درگیر بودن در روزمره‌گی با انجام کارهای عادی، جاری و نبود آرشیو منسجم و دقیق و عدم وجود امکانات بروز و مطابق با تکنولوژی‌های نوین از جمله چالش‌هایی است که روابط عمومی‌ها با آن درگیر هستند.
دکتر شفیعی پیشنهادهایی برای توانمندسازی روابط عمومی‌ها ارائه داد و اظهار داشت: روابط عمومی باید بر محور ارتباطات موثر، مشارکت مداری و اطلاع مداری حرکت کند تا بتواند در راستای کمک به اثربخشی سازمان مؤثر باشد و با نواندیشی و نوگرایی، ابتکار و خلاقیت مستمر عجین شود و عملکرد خود را بر مبنای مخاطبپژوهی و آیندهپژوهی ارائه دهد.
وی تاکید کرد: روابط عمومی همواره باید از موضع انفعالی خارج شده و به موضع فعال وکنش‌گر تبدیل شود و البته با اخلاق‌مداری و تقویت ارزش‌ها و ویژگی‌های مطلوب انسانی در این راستا گام بردارد.
سرپرست اداره‌کل روابط عمومی وزارت علوم، تاکید کرد: رسیدن به روابط عمومی خلاق، پویا و فعال، از طریق برنامه محوری، آموزش محوری، دانش‌محوری و تخصص‌گرایی امکان‌پذیر است و برای تحقق گفتمان تحول و پیشرفت در روابط عمومی، باید با هم اندیشی و همدلی، روحیه جهادی و کار جمعی، مسئولیت پذیری سازمانی، اخلاق مداری و قانونمندی و البته با اثبات کارآمدی به حفظ و افزایش اعتبار روابط عمومی کمک کنیم.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در نشست مدیران روابط‌عمومی دانشگاه‌ها، مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری وزارت عتف، به بحث «روابط‌عمومی تقویت‌کننده ارتباطات و سرمایه اجتماعی و رهیدن از تنهایی» پرداخت و گفت: فلسفه وجودی روابط‌عمومی یعنی تأمین احترام همگان، رعایت حقوق همه ذی‌نفعان، سخنگویی سازمان، تأمین حضور سازمان در همه عرصه‌های مرتبط و مدیریت مسئولیت اجتماعی سازمان.
افزایش سرمایه اجتماعی سازمان‌ها با استفاده از روابط عمومی شبکهای
وی در ادامه با اشاره به ویژگی‌های روابط‌عمومی خلاق در انتقال‌های بهبودبخش گفت: روابط عمومی خوب، آن روابط عمومی است که خلاقیت و نوآوری را در مسیر انتقال به وضعیت بهتر قرار دهد. وی در این حوزه به پنج انتقال اشاره کرد و گفت: این انتقال‌ها عبارتند از؛ انتقال از روابط‌عمومی مبهم به «روابط عمومی شفاف»، انتقال از روابط‌عمومی کند و تأخیری به «روابط‌عمومی به‌لحظه و قابل دسترسی»، انتقال از روابط‌عمومی احساسی، توجیه‌کننده رفتار سازمان به روابط‌عمومی واقعیت‌گرا و عقلانی، انتقال از روابط عمومی خاموش به «روابط عمومی پاسخگو» و در نهایت انتقال از روابط عمومی موردی به روابط عمومی سیستمی و الگوریتمی.
دکتر عاملی همچنین با اشاره به توسعه ارتباطات در شرایط کرونا و به‌حساب‌آوردن اعضای سازمان به‌عنوان یک اصل تعیین‌کننده سلامت و رضایتمندی، گفت: روابط‌عمومی مسئولیت تقویت ارتباطات سازمانی و از انزوا خارج کردن همه اعضا را بر عهده دارد.
وی تأکید کرد: تنهایی و انزوای منفی، منشأ بدرفتاری‌های بین‌فردی، بین‌گروهی و افسردگی سازمانی است. همچنین با اشاره به تنهایی مثبت نیز گفت: تنهایی زمانی امری مثبت تلقی می‌شود که کار مثبتی در حین تنهایی انجام می‌شود.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنان خود به استفاده از ارزش‌افزوده فناوری‌های نو برای تقویت سرمایه اجتماعی با استفاده از روابط‌عمومی شبکهای و به طرح مسئله کارآمدی و افزایش سرمایه اجتماعی سازمان‌ها از طریق روابط عمومی شبکهای پرداخت و گفت: در روابط عمومی شبکهای به‌دنبال به فعلیت درآوردن ظرفیت‌های پنهان، خفته و ناکارآمدشده سازمان و ذی‌نفعان سازمان هستیم. مسئله اصلی روابط‌عمومی شبکهای یافتن راه‌حل برای کارآمدی سازمان و افزایش سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان است.
وی در ادامه افزود: فناوری‌های جدید بر مبنای اتصال‌گرایی دو ارزش‌افزوده جدید را به‌وجود آورده‌اند که عبارتند از تراکم داده‌ها و افزایش تراکنش داده‌ها. دکتر عاملی در ادامه به این پرسش پرداخت که «چه امری باعث افزایش ارزش سرمایه نهادهای مجازی می‌شود؟» و در پاسخ به این سوال به تبدیل اطلاعات به داده، تراکم داده، تراکم تراکنش‌های داده‌ای، الگوریتم‌های نظام‌مند داده مبنای حل مسئله اشاره کرد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به سرمایه جهانی و اینکه ارزش افزوده فضای شبکهای جدید مربوط به بهره‌گیری از ظرفیت منبع کردن انبوه جمعیت برای تولید ارزش اقتصادی است، گفت: در واقع منبع قراردادن جمعیت انبوه جهان برای تحقق یک هدف، منبع مالی عظیمی را به‌وجود آورد که باید از آن به «سرمایه جهانی» تعبیر کرد.
وی در ادامه افزود: تمام شرکت‌های بزرگ امروز جهان در فضای مجازی از همین مسیر تراکم سرمایه «اکسابایتی» فراهم کرده‌اند.
دکتر عاملی در بخش دوم ارائه خود با طرح این سوال که روابط عمومی شبکهای چیست؟ گفت: در فضای جدید که در پرتوی «نظام فراگیر رایانه‌ای» شکل گرفته است، یک شبکه را می‌توان مجموعه‌ای از دستگاه‌ها تعریف کرد که از طریق واسطۀ ارتباطی به یکدیگر متصل شده‌اند. در چنین شبکه‌هایی، هر دستگاه به‌عنوان گره در نظر گرفته می‌شود و هر گره می‌تواند یک رایانه، پرینتر، گوشی همراه یا هر دستگاه ارتباطی دیگر و حتی دستگاه‌های اینترنت همه‌چیزها باشد.
وی در ادامه با اشاره به شبکه‌های ارتباطی گفت: شبکه‌های ارتباطاتی، مجموعه‌ای از افراد، سازمان‌ها و دیگر موجودیت‌های اجتماعی هستند که به واسطة مجموعه‌ای از روابط اجتماعی، مانند دوستی، همکاری یا تبادل اطلاعات به یکدیگر متصل می‌شوند که ارتباطات در چنین شبکه‌هایی به دو شکل صورت می‌گیرد: ارتباطات همزمان که در زمان واقعی تبادلات میان طرفین قرار می‌گیرد، و ارتباطات غیرهمزمان که پیام‌ها می‌توانند در هر زمان ارسال شوند و مخاطبان دریافت‌کننده نیز در هر زمان اقدام به خواندن آنها کنند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین پیرامون عناصر اصلی ارتباطات شبکهای به وجود گره‌های ارتباطی، ارتباط متقابل بین گره‌های ارتباطی، تعامل ماژولار بین گره‌های ارتباطی، تشخیص و به‌حساب آوردن یکدیگر و قابلیت طبقه‌بندی سطوح و محتوای ارتباطات اشاره کرد.
عضو هئیت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران در ادامه به روابط عمومی شبکهای پرداخت و گفت: روابط‌عمومی شبکهای ظرفیتی است برای تأمین نظام‌مند و پایدار ارتباطات سازمان به‌منظور حفظ و توسعه ارتباطات درون‌سازمانی، برون‌سازمانی و ایجاد مشارکت همه علاقه‌مندان در توسعه و پیشرفت سازمان از طریق افزایش داده‌ها و تراکنش‌های داده‌مبنا که منجر به افزایش سرمایه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شود.
وی در ادامه افزود: روابط عمومی شبکه‌ها از ظرفیت تبدیل پراکندگی و دوری به نظام‌مند شدن و نزدیکی، تأمین ارتباط همزمان بین ذی‌نفعان و توسعه ارتباطات فردی محیطی و حضوری به ارتباطات شبکهای فردی و جمعی فرامکانی برخوردار است.
دکتر عاملی با اشاره به اینکه روابط عمومی شبکهای ظرفیتی است برای پویا کردن همه عناصر ارتباطی درون سازمان، گفت: «روابط عمومی شبکهای» را می‌توان قالب یا ریخت اجتماعی جدیدی برای روابط‌عمومی‌ها دانست که فعالیت‌های اساسی آن پیرامون شبکه‌ها سازمان یافته است. در چنین زمینه‌ای، شبکه‌ها اقتضائات خاص خود را برای روابط‌عمومی‌ها به همراه دارند که مبتنی بر خصوصیات شبکه‌هاست. در واقع در روابط عمومی شبکهای، یک شبکه از ندها یا گره‌های به‌هم‌متصل تشکیل شده که این گره‌ها می‌توانند درون‌شبکه‌ای یا بیرون از شبکه باشند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش پایانی سخنان خود به پیامدهای روابط عمومی شبکهای پرداخت و گفت: تبدیل روابط‌عمومی سلسله‌مراتبی به روابط‌عمومی شبکهای، روابط‌عمومی مخاطب‌گرا به روابط‌عمومی تعاملی، روابط‌عمومی تک‌فضایی به روابط‌عمومی شبکهای دوفضایی و روابط‌عمومی مقطعی و مناسبتی به روابط‌عمومی نظامند و ماندگار از پیامدهای روابط عمومی شبکهای است.
وی به‌عنوان نتیجه‌گیری نهایی از سخنان خود در این جلسه، به غیرمرکزی و همه‌مرکزی‌شدن شبکهای روابط‌عمومی و استحکام ارتباطات درونی، بیرونی سازمان نیز اشاره کرد و گفت: ظرفیت غیرمرکزی و مرکزی فضای مجازی و بستر ارتباطی اینترنتی امکانی است که می‌تواند منجر به مشارکت جمعی، انسجام گروه‌های درون‌سازمانی و برون‌سازمانی را افزایش دهد و سطح، دامنه و تراکم ارتباطات سازمان را افزایش دهد.
دکتر عاملی در پایان افزود: توسعه و تعمیق روابط‌عمومی شبکهای موجب افزایش سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان می‌شود. روابط‌عمومی شبکهای منتهی به توسعه منابع انبوه انسانی سازمان که در پیوند و مشارکت اعضاء، مشتریان و علاقه‌مندان می‌شود و قابلیت بالایی برای افزایش سرمایه اقتصادی، سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی سازمان دارد.